May 30 2008

Քրդական հարցը և Լեռնային Ղարաբաղը

Տպել այս հոդվածը Տպել այս հոդվածը

«Յուրեժիանեթ.օրգ», 27 մայիսի 2008թ.
Աղբյուրը` (Eurasianet.org)
Սթիվեն Բլանկ (Stephen Blank)
«Յուրեժիանեթ»-ի մեկնաբանությունը

«Արարատ» ՌԿ-ի մեկնաբանությունը

Նույն թեմայով նախորդ մեկնաբանությունը

Քրդական հարցը, մասնավորապես, քրդերի համար հայրենիք ստեղծելու խնդիրը, խոչընդոտում է Իրաքում իրավիճակը կայունացնելու ջանքերին: Այժմ էլ միջազգային փորձագետների շրջանում աճում է անհանգստությունն առ այն, որ քրդական հարցը կարող է լարվածության և, հավանաբար, հակամարտության աղբյուր դառնալ Հարավային Կովկասում:

Թուրքական և ադրբեջանական լրատվամիջոցների հաղորդմամբ` քուրդ զինյալները, մասնավորապես, Քուրդիստանի աշխատավորական կուսակցությանը (PKK) հարող գրոհայինները, սկսել են հաստատվել Լեռնային Ղարաբաղում և Հայաստանի կողմից գրավված ադրբեջանական տարածքներում` Հայաստանի կառավարության լուռ աջակցությամբ: Հայտնում են, որ այդ քրդերից շատերը վերահաստատվել են ռազմավարական կարևոր նշանակություն ունեցող Լաչինի միջանցքում (մի նեղ հողակտոր, որն այժմ գրավել է Հայաստանը, իսկ նախկինում Ադրբեջանի մաս էր կազմում): Լաչինի վերահսկողության հարցը ղարաբաղյան խնդրի լուծման հիմնական խոչընդոտներից մեկն է: [Մանրամասները տե՛ս «Յուրեժիա ինսայթ» արխիվում ]:

Ղարաբաղյան հակամարտությունից առաջ Լաչինում մեծ թվով քրդեր էին բնակվում, և 1920-ական թվականներին այն Քրդական ինքնավար շրջանի մի մասն էր Խորհրդային Միությունում: Ղարաբաղյան պատերազմի ժամանակ քրդական բնակչության մեծ մասը հեռացավ այդտեղից: Սակայն փաստն այն է, որ Լաչինում քրդերի ներկայությունը պատմական նախադեպ ունի: Այդուհանդերձ, նրանց վերաբնակությունն այսօր սպառնում է տարածաշրջանի անվտանգությանը, մանավանդ եթե վերաբնակների շրջանում PKK-ի զինյալների մասին տեղեկությունները ճիշտ են:

Վերջերս թուրքական ու ադրբեջանական մամուլում տեղ են գտել ակնհայտորեն չափազանցված հաղորդագրություններ, որոնք ահազանգում են քրդական սպառնալիքի, ինչպես նաև Հայաստանի` քրդերի վերաբնակեցմանն աջակցող ենթադրյալ դերի մասին: Ըստ այդ հաղորդագրությունների, քուրդ զինյալներն իբր ռազմական մարզաբազաներ են հիմնել Ղարաբաղում ու նրա հարակից շրջաններում, և իբր հայկական իշխանությունները քրդերին պետական եթերից օգտվելու հնարավորություն են տվել: Նրանք հայտարարում են նաև, թե Հայաստանի քաղաքական կուսակցությունները, օրինակ` Հայ Յեղափոխական Դաշնակցությունը, ակտիվորեն աջակցում են քրդերին` նրանց դիտելով որպես հայերի դիրքերը Ղարաբաղում ամրապնդելու միջոց: Բացի այդ, թուրքական ու ադրբեջանական լրատվամիջոցները շեշտում են, որ և’ Անկարան, և’ Բաքուն PKK–ը համարում են ահաբեկչական կազմակերպություն:

Ստամբուլում լույս տեսնող «Յենի Սաֆակ» թերթում (որը Թուրքիայի իշխող «Արդարություն և զարգացում» կուսակցության հավատարիմ աջակիցն է) մայիսի 14-ին տպագրված մեկնաբանության մեջ նշվում է, որ PKK-ի ղեկավարությունն, իրեն անվտանգ չզգալով հյուսիսային Իրաքում, քննարկում է Լեռնային Ղարաբաղ տեղափոխվելու հարցը: Այս հաղորդագրությունն այլ աղբյուրներով ստուգել հնարավոր չէ::

Հայ պաշտոնատար անձինք վճռականորեն հերքել են թե’ Հայաստանում և թե’ Ղարաբաղում PKK-ի ներկայության մասին հաղորդագրությունները: «Այն անհիմն լուրերը, թե Քուրդիստանի աշխատավորական կուսակցությունը (PKK) մտադիր է տեղափոխվել Լեռնային Ղարաբաղ կամ վերահսկվող տարածքներ, չի կարելի կոչել ոչ այլ ինչ, եթե ոչ հերթական սադրանք»,- ասել է ԱԳՆ մամուլի խոսնակ Վլադիմիր Կարապետյանը1:

Գուցե գայթակղիչ է այս լուրերը չկարևորելը` համարելով դրանք թուրքական ու ադրբեջանական քարոզչություն` ուղղված իրենց վաղեմի թշնամու` Հայաստանի դեմ: Սակայն թուրքական և ադրբեջանական կողմերի պնդումներն ու անհանգստությունն անտեսելը կարող է վտանգավոր լինել: Դրանք պահանջում են հետաքննություն:

Վտանգ կա, որ Թուրքիան ու Ադրբեջանը կարող են նախաձեռնությունն իրենց ձեռքը վերցնել` օգտագործելով քրդական սպառնալիքը որպես Ղարաբաղում ռազմական գործողություններ իրականացնելու առիթ: Փետրվար ամսին Բաքվի «Էխո» թերթում տպագրված մեկնաբանության մեջ քաղաքական վերլուծաբան Մուբարիզ Ահմադօղլուն ասել է, թե երկրի քաղաքական ղեկավարությունը կարող է ստիպված լինել ուժ գործադրել քրդական խնդրի լուծման համար: «Եթե Հայաստանը շարունակի այսպես գործել, ապա Ադրբեջանը կուժեղացնի իր դիմակայությունը, և ոչ միայն դիվանագիտական մակարդակով»,- մեջբերում է թերթը Ահմադօղլուի խոսքերը: «Ես չեմ բացառում, որ Ադրբեջանը կարող է իրական ռազմական գործողություններ սկսել: Ես պաշտոնյաներ գիտեմ, որոնք վերջերս այս կապակցությամբ արտահայտվել են, և ես այդ տպավորությունն ունեմ»: Օրինակ` Ադրբեջանի փոխարտգործնախարար Արազ Ազիմովը հայտարարել է, թե Բաքուն կարող է քննարկել ռազմական գործողություններ իրականացնելու հարցը` քուրդ զինյալներին ոչնչացնելու համար:

Բացի այդ, Թուրքիայի ռազմական ղեկավարները, որոնք վերջին ամիսներին կարգադրել են ռազմական գործողություններ իրականացնել հյուսիսային Իրաքում PKK-ի հենակետերը ոչնչացնելու համար, ակնարկել են, որ կքննարկեն քուրդ զինյալներին հարվածելու հարցը, որտեղ էլ որ նրանք լինեն: Սա ենթադրությունների տեղիք է տվել, թե Թուրքիան նույնպես կարող է քննարկել Ղարաբաղի և նույնիսկ Հայաստանի վրա հարձակվելու հարցը:

Միայն այն փաստը, որ թուրքական և ադրբեջանական լրատվամիջոցները դժգոհում են Ղարաբաղում քուրդ զինյալների ներկայությունից, պետք է միջազգային հանրությանը որոշակի գործողությունների դրդի, մասնավորապես Մինսկի խմբի համանախագահներին` ԱՄՆ-ին, Ռուսաստանին և Ֆրանսիային: Խիստ անհրաժեշտ է կրկնապատկել ղարաբաղյան բանակցությունները հունի մեջ գցելու ջանքերը` դեպքերի հնարավոր կործանարար ընթացքը բացառելու կամ գոնե թուլացնելու համար:

Խմբագրի ծանոթագրությունը. Սթիվեն Բլանկը US Army War College-ի դասախոս է: Հոդվածում ներկայացված տեսակետները չեն արտահայտում ԱՄՆ բանակի, Պաշտպանության դեպարտամենտի կամ ԱՄՆ կառավարության տեսակետները:

————————

  1. Պետք է լիներ` «ԱԳՆ նախկին մամուլի խոսնակ Վլադիմիր Կարապետյանը»: («Արարատ» ՌԿ-ի կողմից)

3 responses so far

3 մեկնաբանություն

  1. «Արարատ» ՌԿ-ի մեկնաբանությունըգրել է 30 Մայիս 2008թ.-ին, ժամը 13:58

    Սույն հրապարակումը ցույց է տալիս, որ ՔԲԿ-Հայաստան կապերի մասին թուրք-ադրբեջանական մամուլի տարածած կեղծիքներն սկսել են թափանցել նաեւ արեւմտյան աղբյուրների մեջ։ Այս փաստը պետք է խիստ անհանգստություն պատճառի Հայաստանի ղեկավարությանը։ Այդպիսի տեղեկատվության վտանգավորության մասին բազմիցս ենք ահազանգել (տե՛ս, մասնավորապես, http://www.regnum.ru/news/929158.html ; http://www.regnum.ru/english/929158.html ; http://www.golos.am/index.php?option=com_content&task=view&id=23209&Itemid=37 ):

  2. Stepanգրել է 31 Մայիս 2008թ.-ին, ժամը 03:21

    The result of the relentless Turkish/Azeri efforts of trumpeting to the world about the non-existent ties between Armenia and PKK and the latter’s supposed resettlement in Lachin did not make us wait too long. Just as was predicted, Western (particularly American) analysts took the bait and started making serious assertions about the dangers that such resettlements pose to the region. Specifically, Stephen J. Blank, a research professor at the Strategic Studies Institute and its expert on Russian and CIS (formerly Soviet bloc), published a commentary on the Eurasianet.org titled “The Kurdish Issue and Nagorno-Karabakh” (http://www.eurasianet.org/departments/insight/articles/eav052708a.shtml). To emphasize the importance of this commentary, let me clarify what is the Strategic Studies Institute:

    “The Strategic Studies Institute is the U.S. Army’s institute for geostrategic and national security research and analysis. The Strategic Studies Institute conducts strategic research and analysis to support the U.S. Army War College curricula, provides direct analysis for Army and Department of Defense leadership, and serves as a bridge to the wider strategic community.”

    In short, the Strategic Studies Institute’s main guy on Russia and Eurasia is using those bogus Turkish and Azeri media reports about Kurds moving to Lachin as sources to base judgment and make analysis. This is no longer some fanatic nut sitting in a Baku office and typing nonsense. Look at what he says:

    “… their (Kurds’) resettlement today — especially if reports about PKK militants being among the migrants are accurate — is fraught with peril for regional security.” “It might be tempting to downplay the news reports (on Kurds moving to NKR) as Turkish and Azerbaijani propaganda aimed at their longtime enemy — Armenia. But dismissing Turkish and Azerbaijani assertions and concerns could prove dangerous. They require further investigation.”

    This is just stunning. He’s actually taking it seriously, which only goes to underscore his complete lack of knowledge of the reality on the ground, a reality that excludes any possibility of such a resettlement. But that’s not the danger, the danger is that US policy is developed on analyses by such analysts. What’s next, US formulates policy on eradicating PKK bases in Armenia based on analysis and recommendations from analysts like Stephen Blank? Where the heck is our Foreign Ministry looking, don’t they understand the danger of this? They should publish an immediate rebuke on the very website that published the commentary. Why don’t we say that Al Qaeda established a training camp in Nakhichevan and Armenia needs to invade it to eliminate the terrorist threat? Who knows, maybe it will pass just like this crap has taken a life on its own. Oh wait, our foreign ministry employees play solitaire on their computers during work hours, while the newly appointed foreign minister cannot figure out if Karabakhtsi and Hayastantsi are part of the same nation or two different peoples. We’re screwed.

    This is just great, the enemy is plotting a new military campaign using any pretext they can come up with, while our “bright minds” in the political leadserhip are trying to strip Artsakh from its defenses by giving away ancestral lands, in the hope of appeasing Baku.

  3. Allenգրել է 12 Հունիս 2008թ.-ին, ժամը 16:07

    Eurasianet.org runs an analysis into the increasing temper of Turkish and Azeri accusations that PKK cells operate out of Nagorno-Karabakh. In recent months the mass media of both countries have been rehashing older stories ran in the 90s alleging the Armenian government of funding and sponsoring PKK terrorists in the Lachin Corridor. Interestingly enough earlier in March, Radio Free Europe/Radio Liberty ran a similar story. RFE/RL is the mouthpiece of the US state dept, and the primary method of US propaganda around the world.

    This is somewhat troubling as the news outlet has been fomenting what many believe to be a color revolution in Armenia with its media coverage of post election events. Aside from disseminating Turkish, and Azeri propaganda alleging pkk bases in Karabakh, RFE/RL has, since February, been running articles to facilitate the creation of rifts in Armenian society and has also been painting residents of Nagorno-Karabakh in an anti-Armenian light. This latest article by Eurasianet is similarly disconcerting as it draws attention to how Turkey justified its invasion of Northern Iraq earlier this year.

    With Turkish media and intelligence agencies all reporting that PKK cells were operating in Northern Iraq, it was not difficult for Turkey to create the connection between the two as it made the case for invasion. Soon after invading, the general consensus among the international press became that the PKK is in Iraq–without any real proof being provided of course. Now, Turkey and Azerbaijan seem to be implementing that same strategy.

    With Azerbaijan’s war drums sounding louder than ever, and with a military budget at 2 billion and growing, all this seems to be too much of a coincidence. I can see the headlines now. Worst of all, the Azeri and Turkish propaganda has successfully created a picture of karabakh Armeians as a separatists who have been occupying azeri territory after a bloody unjust war. If war were to break out, and Turkey were to intervene, I think it wouldn’t be very difficult for the two countries to make the case for war based on the imperative need to root out terrorist cells from the separatist region of Nagorno-Karabakh.

    I can see the headline now….

    “Turkey, Azerbaijan launch raid Against PKK in Seperatist Karabakh”