Dec 03 2008
Տասը տարի անց հայերի` այսպես կոչված ՁԻԱՀ-ի դեմ «հրաշք դեղամիջոցի» բուժիչ ազդեցությունը դեռևս ապացուցված չէ
Տպել այս հոդվածը
«ՅուրեյժիաՆեթ», 25 նոյեմբերի 2008թ.
Աղբյուրը` (EurasiaNet)
Սառա Խոջոյան և Լի Կոլենբերգ (Sara Khojoyan and Leah Kohlenberg)
Տասը տարի շարունակ հայերին պատմում են «Արմենիկում»-ի հրաշքների մասին` տեղական արտադրության դեղամիջոց, որն, ինչպես պնդում են այն պատրաստողները, ՄԻԱՎ մահացու վարակի դեմ բուժիչ հատկություններ ունի: Մինչ դեղն օգտագործող բժիշկները հայտարարում են, որ այն իսկապես կարծես թե թեթևացնում է ՄԻԱՎ-ի մի քանի ախտանիշներ, մեկ տասնամյակ անց ընկերությունը դեռ պետք է ցույց տա որևէ արդյունավետ կլինիկական փորձարկում` բուժման առավել հիմնավոր ապացույցներով:
Հայերի մեծ մասը թերևս չգիտի, որ իրենք իրենց վճարած հարկերով են ֆինանսավորում «Արմենիկում»-ը, որի արժեքն ավելի քան երեք անգամ գերազանցում է հակառետրովիրուսային (ՀՌՎ – antiretroviral/ARV) դեղամիջոցների արժեքը, որոնք աշխարհում միակ հաստատված դեղամիջոցն են ՄԻԱՎ-ի դեմ: Նրանք հավանաբար նաև տեղյակ չեն, որ մի քանի ամսից «Արմենիկում»-ը կարող է լինել Հայաստանում միակ ընտրությունը ապագա ՄԻԱՎ վարակակիրների համար:
ՄԻԱՎ-ով վարակված հիվանդների բուժումը պետք է որ մեծ խնդիր չլինի Հայաստանում, և առաջին հայացքից թվում է, թե համակարգը գործում է: ՄԻԱՎ-ով վարակվածների թիվը Հայաստանում մեծ չէ. գրանցված է ընդամենը 649 դեպք: Նույնիսկ եթե դրան ավելացնենք Հայաստանում 3000 չգրանցված ՄԻԱՎ վարակակիրներին, նրանց ընդհանուր թիվը կկազմի երկրի ամբողջ բնակչության միայն 0.1 տոկոսը: Հայաստանում իսկապես կա արդյունավետ գործող` ՁԻԱՀ-ի կանխարգելման ազգային կենտրոն, որը պետպատվերով գրանցում, հետազոտում և բուժում է յուրաքանչյուր ցանկացողին` Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության (ԱՀԿ) չափանիշերին համապատասխան:
Բայց ՄԻԱՎ վարակակիրների բուժման ընդունված միջոցների համար վճարելու փոխարեն` կառավարությունն իր ամբողջ գումարն ու միջոցներն ուղղում է «Արմենիկում»-ի օժանդակությանը և պահանջում, որ ՁԻԱՀ-ի կենտրոնի բժիշկները որպես այլընտրանք առաջարկեն չհաստատված դեղամիջոցը: Այսօր «Արմենիկում»-ով մեկ հիվանդի բուժման տարեկան ծախսը կազմում է մոտ $6,000, մինչդեռ սովորական հակառետրովիրուսային դեղերով բուժման մեկ տարվա ծախսը $1,700 է: Սա նշանակում է, որ հայաստանցի հարկատուն $300,000 է վճարում այս տարի գրանցված ընդամենը 50 հիվանդներին «Արմենիկում»-ով բուժելու համար: Համեմատության համար նշենք, որ Համաշխարհային հիմնադրամի միջոցներով 93 հիվանդի հակառետրովիրուսայիններով բուժելու համար տարեկան պահանջվում է $160,000:
Մինչև հիմա ՀՌՎ դեղամիջոցի ձեռքբերման և բուժման համար վճարել է ԱՄՆ ֆինանսավորմամբ գործող Համաշխարհային հիմնադրամը` «Ուորլդ Վիժն»-ի հայկական գրասենյակի միջոցով: Սակայն տեխնիկապես այդ գումարը սպառվեց հունիսին, ու չնայած դրամաշնորհի ժամկետը երկարացվել է մինչև փետրվար, իսկ ՁԻԱՀ-ի կանխարգելման ազգային կենտրոնը հայտ է ներկայացնում ևս հինգ տարվա դրամաշնորհ ստանալու համար, երաշխիք չկա, որ Համաշխարհային հիմնադրամը կշարունակի ֆինանսավորել ՀՌՎ դեղամիջոցով հետագա բուժումները:
«Եթե Համաշխարհային հիմնադրանը կրկին չֆինանսավորի Հայաստանին, ՄԻԱՎ ազգային ծրագիրը լրջորեն վտանգված կլինի,- նշեց «Ուորլդ Վիժընի» հայաստանյան գրասենյակի տնօրեն Մարկ Քելին: -Ներկայում Համաշխարհային հիմնադրամն է վճարում հետազոտման և կանխարգելման ծրագրերի մեծ մասի, ինչպես նաև` ՀՌՎ դեղամիջոցով բոլոր բուժումների համար»:
«Ուորլդ Վիժն»-ի Գնումների բաժնի տնօրեն Մհեր Բարսեղյանի խոսքով` խնդիրն ավելի է բարդացնում այն, որ ՀՌՎ դեղամիջոցը գրանցված չէ Հայաստանում, և մինչև հիմա կառավարությունն անկարող է եղել վճարել մոտավորապես $15,000, որն անհրաժեշտ է այս միջազգայնորեն ընդունված դեղամիջոցը գրանցելու համար` որպես «ներմուծման համար ապահով» դեղորայք: Քանի որ դեղամիջոցը գրանցված չէ, յուրաքանչյուր խմբաքանակը երկիր հասցնելու համար մոտավորապես վեց ամիս է պահանջվում. դա սկսվում է հարյուրավոր զանգերից, որոնք Մհերը ստիպված է կատարել` համոզելու առանձին դեղագործական ընկերություններին այդքան փոքր խմբաքանակի առաքման պատվեր ընդունել, և ավարտվում է մաքսատանը, որտեղ ՀՌՎ դեղերով լի արկղերը մնում են ամիսներով` մոտենալով պիտանելիության ժամկետի ավարտին:
«Այս պահին մեզ հաջողվում է բուժում ապահովել բոլոր նրանց համար, ովքեր դրա կարիքն ունեն,- ասում է նա: – Բայց երբ ՀՌՎ-ի խնդիրը բարդանա, մեզ համար ավելի դժվար կլինի բավարար քանակությամբ դեղորայք ներկրել Հայաստան»:
Տասը տարի առաջ, երբ Հայաստանում առաջին անգամ ներկայացվեց «Արմենիկում»-ը, հեղինակներն այն անվանեցին «ՁԻԱՀ-ի բուժման հեղափոխական միջոց», որն անմիջապես հետաքրքրեց կառավարության բարձրաստիճան պաշտոնյաներին: Նախկինում «Արմենիկում»-ով բուժման ծախսերը հոգում էր Պաշտպանության նախարարությունը` հույս ունենալով խթանել դեղամիջոցի հետագա հետազոտությունն ու զարգացումը: «Արմենիկում»-ի հնարավորությունները ակտիվության ալիք բարձրացրին փոքրիկ երկրում: Գործարարներն, ինչպես 1999թ. գրում էին որոշ թերթեր, սեփականություն էին գնում, որպեսզի հետագայում այն վարձով տան բուժվելու նպատակով Հայաստան ժամանողներին:
Այսօր, մեկ տասնամյակ անց, իրականում «Արմենիկում» է ընդունել ընդամենը 800 մարդ:
Ամբողջ աշխարհում ՄԻԱՎ-ի բուժման ամենաարդյունավետ միջոց են համարվում հակառետրովիրուսային դեղամիջոցները, որոնք հիվանդներին երբեմն տարիներ շարունակ կենդանի պահելու` կլինիկական փորձարկումներով ապացուցված և միջազգայնորեն ճանաչված միակ եղանակն են: Դեղամիջոցը գործում է հետևյալ կերպ` այն անմիջապես գրոհում է և նվազեցնում ՄԻԱՎ վիրուսի պարունակությունը մարմնում` հիվանդի մոտ կանխելով Ձեռքբերովի իմունային անբավարարության համախտանիշի (ՁԻԱՀ) զարգացումը, երբ իմունային համակարգն ամբողջությամբ դադարում է գործել` տանելով մահվան: Դեղորայքը, որ ընդունում են խառնուրդի տեսքով, երեք կամ չորս բաժին մեկ անգամվա համար, հաճախ փոխում են, երբ վիրուսը դիմադրողականություն է ձեռք բերում դրանց նկատմամբ:
Որպես այլընտրանք` «Արմենիկում»-ի հեղինակներն առաջարկում են իրենց դեղամիջոցը, որի հիմնական բաղադրիչը յոդն է` վստահեցնելով, որ այն ուժեղացնում է իմունային համակարգը և մարմնին թույլ է տալիս պայքարել վիրուսի դեմ: «Արմենիկում»-ով բուժող բժիշկները պնդում են, որ դեղամիջոցն օտագործող հիվանդների մոտ նկատվել է վիրուսային ծանրաբեռնվածության` մարմնում ՄԻԱՎ վարակի քանակության նվազում, և որ ՄԻԱՎ վարակը երբեք դիմադրողականություն ձեռք չի բերում այդ դեղամիջոցի նկատմամբ:
Խնդիրն այն է, որ այս ընկերության գիտնականները երբևէ նույնիսկ չեն էլ փորձել ապացուցել այս պնդումներից որևէ մեկն, ամեն դեպքում` ոչ համաձայն բժշկական փորձարկումների վերաբերյալ ԱՀԿ չափանիշերի, որոնք բավարարում է ՀՌՎ-ը: Նրանք ընդունում են, որ նույնիսկ պաշտոնական մոնիտորինգ չեն իրականացրել «Արմենիկում»-ով բուժվող 250 հիվանդների շրջանում վերջին չորս տարիների ընթացքում, թեև վստահեցնում են, որ «շատերը» դեղամիջոցի շնորհիվ ապրել են տասը տարի:
«Այն դեռ փորձարկման փուլում է»,- նշում է Երևանում «Արմենիկում» բժշկական կենտրոնի տնօրեն Աշոտ Մելքոնյանը: – Բայց երբ մենք պատրաստ լինենք, ցույց կտանք աշխարհին, թե ինչ ունենք»:
Չնայած «Արմենիկում»-ի վերաբերյալ պնդումները հաստատող ապացույցներ չկան, ՁԻԱՀ-ի կանխարգելման ազգային կենտրոնի բժիշկներն ասում են, որ «Արմենիկում»-ի բժիշկներին համարում են գործընկերներ` ՁԻԱՀ-ի դեմ պայքարում և սատարում են առանձին դեպքերի վրա հիմնված պնդումները, թե իրենց հիվանդների մի մասը դրական է արձագանքնել բուժմանը:
«Մենք անընդհատ համագործակցում ենք և միշտ քննարկում ենք յուրաքանչյուր դեպք` լավագույն լուծումը գտնելու համար»,- նշում է ՁԻԱՀ-ի կանխարգելման ազգային կենտրոնի Համաճարակաբանության բաժնի ղեկավար Արշակ Պապոյանը:
Սակայն դժվար է գտնել ՄԻԱՎ վարակակրի բուժող որևէ բժիշկ, որը հրապարակավ հայտարարած լինի, թե դեղամիջոցը չի ներգործում: Պատճառն, ինչպես ոմանք են նշում, այն է, որ հայկական արտադրության դեղամիջոցն առաջ տանելու համար գործադրվող ճնշումն այնքան մեծ է, որ քննադատությունն արգելված է:
«Ես կլինիկայում աշխատող շատ բժիշկներ գիտեմ, ովքեր «Արմենիկում»-ին չեն հավատում, բայց նրանց արգելված է այդ մասին խոսել»,- ասել է ՄԻԱՎ-ի բուժման գործընթացում ներգրավված բժիշկներից մեկը, որը չի ցանկացել բացահայտել իր ինքնությունը:
Նույնիսկ եթե «Արմենիկում»-ի հարցում դեռ համաձայնություն չկա, «Ուորլդ Վիժնի» և Համաշխարհային հիմնադրամի ներկայացուցիչներն ասում են` ամենակարևորն այն է, որ ՄԻԱՎ վարակակիրները բուժման մեթոդների մասին տեղեկացված ընտրության հնարավորություն ունենան:
«Մենք պարզապես ուզում ենք վստահ լինել, որ ՀՌՎ-ները հասանելի են,- ասում է Քելին: -Ամենակարևորն այն է, որ ՄԻԱՎ-ով տառապող յուրաքանչյուր մարդ ՀՌՎ-ով բուժվելու հնարավորություն ունենա, եթե ցանկանում է դա»:
Խմբագրի կողմից. Սառա Խոջոյանը Երևանում գործող ArmeniaNow.com-ի թղթակից է: Լի Քոլենբերգը լրագրող է, թրեյներ և «This Monthե-ի խմբագիրը` հայ լրագրողների հոդվածների ամենամսյա ժողովածու, որը տպագրվում է IREX-ի Զանգվածային լրատվամիջոցների աջակցման ծրագրի կողմից:
1 մեկնաբանություն
Арменикум. Лекарство ставшее жертвой.
В 1998 году весь мир облетела сенсация – “В Армении разработано лекарство от СПИДа”. Этой и подобными заголовками пестрили почти все СМИ планеты, а комментарии к ним были полярно противоположными – от “панацея” до “утка” или “афёра”. Однако прошло некоторое время и «Арменикум», так был назван препарат, как и любая другая сенсация, не усиленная подтверждением, потерял свою актуальность и ушёл в тень. Но чем же на самом деле был Арменикум? И почему о нём перестали говорить? По прошествии десяти лет, времени вполне достаточном для подтверждения или опровержения заявленных лечащих свойств того или иного препарата, мы имеем право задаться этими вопросами.
Но читателя первым долгом, наверное, интересует ответ на вопрос – лечит Арменикум СПИД или нет? Для того чтобы получить ответ, необходимо первым долгом разобраться в том, что собой представляет сама болезнь. ВИЧ-инфекция это медленно, но неизбежно прогрессирующее состояние иммунодефицита, развивающееся вследствие заражения конкретным возбудителем-ВИЧ и приводящее к ряду фатальных осложнений. СПИДом же называют позднюю стадию ВИЧ.
Попадая в организм человека, ВИЧ постепенно ослабляет и со временем полностью уничтожает иммунную систему человека, лишая организм единственной защиты от окружающей среды. Любая простуда или травма в таком случае может стать для ВИЧ-инфицированного фатальной. Больному СПИДом врачи “дают” несколько лет жизни и то при условии, если тот будет принимать дорогостоящие лекарства и находится под их постоянным контролем. Инфицированный буквально на глазах истощается, теряет всякий интерес к жизни и постепенно умирает. Какой же эффект даёт разработанный армянскими учеными препарат?
Использование Арменикума значительно улучшает общее состояние здоровья, поврежденное здоровье, энергичность, а также физическую, ролевую, познавательную и социальную функции. Препарат уменьшает вирусную нагрузку, улучшает иммунитет, благоприятствует обратному развитию некоторых кожных заболеваний, способствует восстановлению памяти, в том числе профессиональной речи, осмысленной последовательности речи, фазовости сна и бодрствования, улучшает координацию движений. К месту сказать, что из первой группы ВИЧ-инфицированных начавших лечение Арменикумом в далёком 1999 году, и прошедших курс лечения до конца, все до сих пор живы. И это притом, что человек с подобным диагнозом борется за каждый день жизни!
На данный момент лекарственный препарат «Арменикум» зарегистрирован и запатентован в таких странах как Россия, Украина, Конго, Либерия, Индия, ЮАР и Армения, а также находится в процессе патентования ещё в ряде государств. Ещё в 1999 году в Ереване был создан клинический центр «Арменикум», в котором на сегодняшний день получило лечение большое количество ВИЧ-инфицированных.
А всё началось с того, что в 1994 году, в Армении, по инициативе доктора Национальной Академии Наук Левона Геворкяна, была создана творческая научно-исследовательская группа учённых во главе с академиком Эмилем Габриеляном, которая поставила своей целью разработку и исследование нового антивирусного препарата, который бы проявлял активность в том числе и на ВИЧ. В 1998 году, созданием препарата «Арменикум», был завершён один из этапов работы группы, за которым должны были последовать клинические испытания и другие, необходимые и принятые в данной сфере процедуры. Однако с этого самого момента, на научный процесс начали влиять силы, которые и предопределили судьбу препарата на ближайшие десять лет.
Первой из таких сил была политическая. Дело в том, что 1998 год, год презентации Арменикума, был судьбоносным для Армении. В этот год к власти в республике пришла новая команда во главе с Робертом Кочаряном, которая пользовалась поддержкой только обычного люда страны. Презентовать всему миру “лекарство от СПИДа” было для новой элиты республики отличной возможностью своей собственной презентации и хорошим способом заручиться поддержкой у интеллигенции и диаспоры, ведь такие проекты имеют способность к национальной консолидации и пробуждению надежд. Вот и пошла новая элита страны на парадоксальный шаг – поручила министру госбезопасности презентовать всему миру не до конца исследованный лекарственный препарат.
Удалась ли задумка политиков – неизвестно, однако такой PR-шаг нанёс большой вред имиджу препарата на много лет вперёд, ведь Арменикум был представлен миру как некая «панацея» от СПИДа, что не соответствует действительности. Тем более такой шаг был вреден при незавершённых клинических испытаниях препарата, ведь естественно, что со всего мира потекли требования доказательств, которых у армянских учённых тогда не было.
Второй и самой разрушительной силой повлиявшей на судьбу препарата оказалась грязная игра мировых фармацевтических корпораций, не давших возможности препарату Арменикум выйти на рынки Запада. Дело в том, что ежегодно на борьбу с ВИЧ-инфекцией тратиться около 600миллиардов долларов. Львиная доля этих средств идёт в карманы производителей десятков видов дорогостоящих препаратов, которые продлевают жизни ВИЧ-инфицированных. Появление на рынке реального препарата, который при определённых условиях лечит от ВИЧ-инфекции(!), и при любых обстоятельствах улучшает качество жизни больного на столько, что тот забывает о своей болезни, чувствует себя вполне здоровым и может прожить до старости полноценной жизнью вне зависимости от диагноза – будь то ВИЧ или СПИД. Всё это значило бы отказаться от сотен миллиардов долларов.
Естественно, что воротилы мирового фармацевтического рынка на такое не пошли и предпочли фактически «прикрыть» Арменикум. Но «прикрыть» полностью проект, ставший почти национальной гордостью не так-то и легко, однако это и ненужно. Его легче опорочить или лучше вообще игнорировать. Издревле известно, что самая лучшая цензура это игнорирование – устроишь тихий бойкот, и любая сенсация скоро уйдёт в тень. Хотя бойкот был устроен не такой уж тихий и безобидный. О какой безобидности может идти речь, если Арменикуму до сих пор не дали получить ни одного сертификата, не то что патента, ни в одной западной стране, а ведь там-то как раз люди и тратят огромные средства на всякого рода лекарства, так и не спасшие ни одной жизни. Пробиться на Запад, через заслоны, выстроенные фармацевтическими корпорациями, Арменикуму до сих пор не удалось, не смотря на то, что лечащие свойства препарата доказаны как клиническими исследованиями, так и самим фактом получения патента в целом ряде стран.
Вот те две основные причины, которые помешали и мешают препарату Арменикум пройти путь до миллионов ВИЧ-инфицированных, которые даже не подозревают, что где-то там в маленькой стране на периферии европейского континента вот уже с десяток лет как создан препарат, который при определённых условиях полностью выводит ВИЧ-инфекцию из организма больного, и в любом случае сохраняет ему жизнь.
P.S. Данная статья не является рекламой описываемого в нём препарата или страны. Разработан был бы препарат в Албании и назывался бы он «Албаникум», то и в этом случае подобную статью стоило бы написать, ведь информация о реально действующем препарате может спасти хотя бы одну жизнь.
http://samvel.miacum.am/?p=21